Van goede intenties naar meetbare impact

Sindsdien is er veel veranderd. De roep om bedrijven die méér doen dan winst maken is luider dan ooit. Impactgedreven ondernemen is niet langer een niche. Toch blijft een essentiële vraag bestaan: hoe toon je impact daadwerkelijk aan? Goede bedoelingen zijn niet langer voldoende – impact moet meetbaar en aantoonbaar zijn. En dat bleek minder eenvoudig dan gedacht.

Lange tijd vertrouwden we op een simpele overtuiging: als onze klanten impact maken, dan dragen wij daar automatisch aan bij. Maar hoe groot was onze invloed daadwerkelijk? En hoe konden we dat onderbouwen?

Deze vragen werden extra urgent toen we in 2022 aan ons B Corp-traject begonnen. Certificering vereist niet alleen dat een bedrijf maatschappelijk verantwoord onderneemt, maar ook dat het impact structureel meet en verbetert. We moesten niet alleen kwalitatief benoemen wat we doen, maar ook aantonen hoe en in welke mate we bijdragen aan verandering.

Binnen B Corp wordt impact beoordeeld aan de hand van vijf pijlers:

1. Governance – Hoe impact is verankerd in de bedrijfsvoering en besluitvorming.
2. Workers – Hoe een bedrijf omgaat met medewerkers, inclusief werkcultuur en eerlijke lonen.
3. Community – De bijdrage aan de bredere samenleving, zoals inclusie en lokale betrokkenheid.
4. Environment – De ecologische voetafdruk en duurzaamheidsmaatregelen.
5. Customers – De impact die via klanten gerealiseerd wordt.

Hoewel we op alle categorieën stappen hebben gezet, kozen we ervoor om ons Impact Business Model te richten op ‘Customers’. Dit was immers waarom we Unc Inc begonnen: digitale innovatie inzetten om maatschappelijke verandering te versnellen via de organisaties waarmee we samenwerken. 

Het meten van impact blijkt in de praktijk weerbarstig. Commerciële resultaten zijn eenvoudig te kwantificeren in omzetcijfers en ROI, maar maatschappelijke impact laat zich niet in zulke eenduidige statistieken vangen. Een platform dat afvalscheiding stimuleert, draagt bij aan minder CO₂-uitstoot – maar hoeveel daarvan is toe te schrijven aan onze technologie? Een vrijwilligersplatform versterkt sociale cohesie – maar hoe bewijs je dat dit leidt tot minder eenzaamheid?

Deze vragen werden extra urgent toen we in 2022 aan ons B Corp-traject begonnen. Certificering vereist niet alleen dat een bedrijf maatschappelijk verantwoord onderneemt, maar ook dat het impact structureel meet en verbetert. We moesten niet alleen kwalitatief benoemen wat we doen, maar ook aantonen hoe en in welke mate we bijdragen aan verandering.

Gaandeweg werd duidelijk dat we een gestructureerde methode nodig hadden om onze impact niet alleen te benoemen, maar ook meetbaar en toetsbaar te maken. We zochten een methode die praktisch en werkbaar was, zonder dat deze zou verzanden in een bureaucratisch proces. Zo kwamen we uit bij Theory of Change (ToC).

Theory of Change (ToC) is een methode om inzichtelijk te maken hoe en waarom een bepaalde interventie leidt tot de gewenste maatschappelijke verandering. Het model brengt niet alleen het eindresultaat in kaart, maar richt zich vooral op de logische stappen en mechanismen die nodig zijn om dat resultaat te bereiken. Door oorzaak en gevolg expliciet te benoemen, helpt ToC organisaties om beter te begrijpen welke factoren echt bijdragen aan impact. Dit maakt het mogelijk om gefundeerde keuzes te maken, interventies bij te sturen en effectiever te werken aan structurele verandering.

Als klein bureau hebben we geen ruimte voor complexe impactmeetprocessen of volledige FTE’s die zich hier exclusief mee bezighouden. Daarom hebben we een benadering ontwikkeld die praktisch en toegankelijk is. Samen met onze klanten definiëren we de impact die zij willen realiseren, brengen we in kaart welke output wij leveren en analyseren we hoe dit doorwerkt in de uiteindelijke resultaten. Op deze manier krijgen we helderheid over onze rol in de impactketen, zonder dat we vastlopen in een log en tijdrovend proces.

Een voorbeeld hiervan is ons werk voor een platform dat vrijwilligers koppelt aan maatschappelijke organisaties. In plaats van een uitgebreid meetmodel op te tuigen, hanteren we deze eenvoudige Theory of Change:

• Output: Een laagdrempelig en toegankelijk digitaal platform dat vrijwilligers en maatschappelijke organisaties effectief met elkaar verbindt.
• Outcome: Toename (in cijfers) van het aantal vrijwilligers die zich niet alleen inschrijven, maar ook daadwerkelijk langdurig betrokken blijven.
• Impact: Een inclusiever en veerkrachtiger maatschappelijk netwerk, waarin diverse groepen vrijwilligers actief bijdragen aan sociale cohesie in Nederland.

Deze aanpak is laagdrempelig en breed toepasbaar voor onze klanten. Het helpt ons om de juiste zaken te meten en resultaten te koppelen aan het grotere doel. Dit stelt ons in staat om strategische gesprekken te voeren met klanten en de focus te houden op de impact die zij daadwerkelijk willen realiseren.

Impact meten is een continu proces van leren en bijsturen. Een gestructureerde aanpak helpt om te zien wat werkt en waar aanpassingen nodig zijn.

Voor veel organisaties ligt de uitdaging niet in het willen maken van impact, maar met het zichtbaar en meetbaar maken ervan. Theory of Change helpt impact meetbaar te maken en interventies effectiever te sturen. Het dwingt organisaties om voorbij de korte termijn KPI’s en Outcomes te kijken en het hogere doel centraal te stellen. Veel bedrijven blijven hangen in meetbare resultaten en sturen enkel op wat zichtbaar is in hun dashboards. ToC helpt organisaties sturen op structurele verandering in plaats van korte termijn optimalisaties. Dit proces leidt tot blijvende en diepgaande verandering.

Voor ons is impact geen einddoel, maar een proces waarin technologie maatschappelijke verandering versnelt.